سم دارو : آلپرازولام ( Alprazolam )
گروه دارویی بنزودیازپین
گروه درمانی ضد اضطراب
گروه مصرف در حاملگی D
موارد، روش و مقادیر مصرف :
اضطراب بالغین : ۰٫۲۵-۰٫۵mg PO tid ، حداکثر ۴mg/d
اختلال پانیک بالغین : ۰٫۵mg PO tid ، حداکثر ۱۰mg/d
موارد منع مصرف :
حساسیت مفرط به دارو یا بنزود یازپین های دیگر گلوکوم زاویه بسته
● عوارض جانبی :
شایع : خواب آلودگی ، احساس سبکی در سر ، افسردگی ، خشکی دهان ، اسهال ، یبوستخطرناک : ندارد.
آلپرازولام ( Alprazolam )از جمله داروهای خانواده بزرگ بنزودیازپامین ها می باشد. این دارو مواد شیمیای موجود در مغز را که ممکن است دچار عدم توازن و تعادل شده باشد و در نتیجه ایجاد اضطراب کرده ، تحت تاثیر و تنظیم قرار دهد. بنابراین این دارو عمدتا برای درمان اختلالات اضطراب، دستپاچگی و اضطراب ناشی از افسردگی تجویز می شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، این دارو به شکل قرص و در اندازه‌های ۲۵/۰ میلی گرم و ۵/۰ میلی گرمی در داروخانه‌ها و با تجویز پزشک به فروش می‌رسد.
آلپرازولام برای تسکین اضطراب ، اختلالات خواب ، و اختلالات هراس تجویز می شود و دارای نام های تجاری مختلفی است .آلپرازولام در مقادیر متفاوت برای مشکلات متفاوت تجویز می شود. هیچگاه بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.
به دقت از دستورات پزشکتان پیروی کنید. شکل مایع آلپرازولام را می توان با مایعات یا غذاهای نیمه جامد مثل مارمالاد پودینگ مخلوط کرد. اجازه ندهید آلپرازولام مایع یخ بزند.
اگر یک نوبت دارو را فراموش کردید، به مجردی که به یاد آوردید آن را مصرف کنید. اگر نزدیک نوبت بعدی بود، نوبت بعدی را حذف کنید و سپس به برنامه دارویی منظم تان بازگردید. مقدار دارو را دوبرابر نکنید.
مکانیسم اثر: این دارو با محل اتصال‌بنزودیازپین‌ها بر روی گیرنده گابا تداخل‌نموده و موجب تقویت اثر مهاری گابا درسیستم اعصاب مرکزی میشود.
فارماکوکینتیک: از راه خوراکی به سرعت‌جذب میشود. این دارو از طریق ادرار دفع‌می‌شود. نیمه عمر آن بین ۱۲-۱۵ ساعت‌می‌باشد.
موارد منع مصرف: این دارو در مواردضعف تنفسی، نارسایی حاد ریوی، اختلال‌شدید کبدی، وجود ترس، وسواس وسایکوز مزمن نباید مصرف شود. ضمننباید به تنهایی در افسردگی یا اضطراب‌همراه با افسردگی تجویز گردد.
● هشدارها:
۱ ـ این دارو در درمان کوتاه‌مدت (فقط به مدت ۲-۴ هفته) اضطراب‌شدید و ناتوان کننده که با بی‌خوابی یااختلالات سایکوتیک همراه است، مصرف‌می‌شود.
۲ ـ با مصرف این دارو در بیمارانی که‌سابقه وابستگی به دارو داشته و یا دارای‌اختلال شدید شخصیتی هستند، احتمال‌وابستگی وجود دارد.
۳ ـ این دارو در بیماری تنفسی و ضعف‌عضلانی و سابقه وابستگی دارویی، بااحتیاط مصرف شود.
۴ ـ این دارو با ایجاد خواب‌آلودگی،براعمالی که نیاز به مهارت دارند، مثل‌رانندگی تأثیر می‌گذارد.
عوارض جانبی: خواب آلودگی و سبکی سردر روز بعد، توهم و عدم تعادل، فراموشی،وابستگی، تحریک‌پذیری از عوارض جانبی‌شایع دارو می‌باشند.
تداخل‌های دارویی: مصرف توأم این داروبا داروهای مضعف CNS مثل داروهای‌ضد جنون و داروهای ضد زیادی فشارخون مسدد گیرنده آلفا آدرنرژیک وداروهای ضد هیستامین موجب افزایش‌تضعیف CNSمی‌گردد. متابولیسم این‌دارو توسط سایمتیدین مهار و توسطریفامپین افزایش می‌یابد.
این دارو با اثر لوودوپا ضدیت میکند.
● نکات قابل توصیه:
۱ ـ در سالمندان، افرادناتوان، وجود اختلال کبد و کلیه، مقدارمصرف دارو کاهش یابد.
۲ ـ از مصرف طولانی مدت این دارو وسپس قطع ناگهانی آن اجتناب شود.
۳ ـ در کودکان، این دارو فقط برای کاهش‌اضطراب شدید ناشی از ترس (مثلا قبل ازجراحی) که موجب بی‌خوابی شده است‌استفاده گردد.
مقدار مصرف: ۰/۲۵ تا ۰/۵ میلی‌گرم ۳ باردر روز (در سالمندان ۰/۲۵ میلی‌گرم ۲ تا ۳بار در روز) که در صورت نیاز تا حداکثر ۳میلی‌گرم در روز افزایش می‌یابد. مصرف‌این دارو در کودکان توصیه نمی‌شود
• این دارو تحت نام های تجاری دیگری مثل زاناکس(xanax) و نیراوام(niravam)نیز موجود می باشد. سایر فرمول های ژنریک این دارو نیز موجود می باشد.
• مواردی که قبل از مصرف این دارو باید از آن مطلع باشید.
• در صورت داشتن حساسیت و آلرژی نسبت به این دارو و یا سایر بنزودیازپام ها مثل کلرودیازپوکساید، کلروزپات، دیازپام، لورازپام و یا اگزازپام ا زخوردن این دارو اجتناب کنید.
• این دارو می تواند باعث بروز عیوب مادرزادی در نوزاد شود. بنابر این زنان باردار باید از مصرف این دارو خودداری کنند.
• این دارو ممکن است از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود و به او آسیب بزند. بنابر این مادران شیرده نیز نباید این دارو را مصرف کنند.تاثیر تسلی بخش این دارو در افراد مسن طولانی تر است . در این وضعیت امکان افتادن و یا سایر آسیب های تصادفی افزایش می یابد. بنابراین بعد از مصرف دارو توسط این افراد، باید کاملا مراقب باشند.
• به طور کلی در صورت مصرف دارو ، عکس العمل افراد ضعیف می شود . بنابراین بعد از مصرف دارو از رانندگی و یا انجام سایر فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری دارد اجتناب کنید.
• در صورت مصرف این دارو از نوشیدن الکل و یا سایر نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید. زیرا باعث افزایش خواب آلودگی می شود.
• از خوردن سایر داروهای خواب آور در دوره مصرف این دارو اجتناب کنید، زیرا باعث افزایش خواب آلودگی می شود.
• این دارو اعتیاد آور است و بنابراین تنها باید در صورت تجویز پزشک مصرف شود. این دارو نباید به افراد دیگر داده شود، به خصوص افرادی که سابقه سو مصرف دارویی و اعتیاد دارند. بنابراین بهتر است در محل امنی دور از دسترس دیگران نگهداری شود.
• از خرید این دارو به صورت اینترنتی و یا از سایر فروشندگان دوره گرد خودداری کنید. زیرا ممکن است دارو دارای ترکیبات خطرناک باشد و یا توسط کارخانه های داروسازی مجوز دار تولید نشده باشد.
• مصرف این دارو برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است.
• اگر مبتلا به امراض زیر هستید یا شرایط خاصی نظیر موارد زیر دارید بهتر است از مصرف این دارو اجتناب کنید.
۱- گلوکوما
۲- در صورت مصرف داروهایی مثل ایتراکونازول(اسپورانوکس) یا کتوکونازول(نیزورال)
۳- در صورت داشتن حساسیت نسبت به این دارو و یا سایر داروهای خانواده بنزودیازپامین ها
۴- در صورت داشتن آسم، برونشیت، آمفیزم، اختلالات تنفسی مزمن و یا سایر بیماری های تنفسی
۵- بیماری های کبد و کلیه
۶- سابقه افسردگی و یا تفکر خودکشی
۷- سابقه اعتیاد به الکل و دارو
● شیوه مصرف داروی آلپرازولام:
• این دارو باید دقیقا طبق دستورالعمل و تجویز پزشک استفاده شود. از مصرف دارو به صورت طولانی مدت و بیشتر از زمان پیشنهادی اجتناب کنید.
• از جویدن ، شکستن و خرد کردن دارو درهنگام مصرف اجتناب کنید. دارو را یکباره ببلعید. این کار باعث می شود که دارو به آرامی درون بدن تجزیه شود و تاثیر خود را بگذارد.
• فرم مایع دارو را با قاشق های اندازه گیری ویژه استفاده کنید، نه قاشق های معمولی
• در صورت مصرف قرص آلپراوزلام با خاصیت رهایش دهانی(قرص نیراوام) موارد زیر را رعایت کنید:
• با دستان خشک دارو را ازجعبه خارج کرده و داخل دهان بگذارید. اجازه دهید که قرص درون دهان به آرامی حل شود بدون این که بجوید یا یکباره ببلعید.
• اگر مایلید بعد از حل شدن کامل دارو، مقداری آب یا سایر مایعات بنوشید.
• دارو را در محل خشک، بدون رطوبت ، گرما و روشنایی نگهدارید.
• در صورت فراموش کردن یک دوز مصرف، بلافاصله آن را مصرف کنید. اگر تقریبا نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی ، دوز فراموش شده را به خاطرآوردید، بهتر است دوز فراموش شده را حذف کنید. از مصرف بیش از اندازه دارو به یکباره حذر کنید.
• در صورت مصرف بیش از اندازه دارو ، سریعا به اورژانس خبر دهید زیرا کشنده است.
• علائم ناشی از مصرف زیاد دارو عبارتند از : گیجی، خواب آلودگی، ضعف ماهیچه ای، از دست دادن تعادل، احساس سبک سری، غش و کما.
• از مصرف میوه یا آب میوه گریپ فروت( دارابی) همزمان با مصرف این دارو اجتناب کنید. زیرا عوارض خطرناکی دارد.
• مصرف دارو را یکباره و بدون مشورت با پزشک قطع نکنید. شاید لازم باشد که ترک دارو به آرامی و با کاهش گام به گام میزان مصرف صورت بگیرد.
• علائم بیماری بعد از توقف مصرف دارو ممکن است بازگشت کند. همچنین علائم خاص ترک دارو ممکن است مشاهده شود. مثل تاری دید، مشکل تمرکز، از دست دادن اشتها، اسهال، درد، کرختی و سوزن سوزن شدن ماهیچه ها، افزایش هیجان و شور.
• اگر دارو تاثیر لازم و کافی را در رفع اضطراب نداشت به پزش اطلاع دهید.
• علائم آلرژیک در صورت مصرف این دارو عبارتند از : کهیر، مشکل تنفسی، تورم صورت، لب و گلو.
•
● عوارض جانبی خطرناک ناشی از مصرف این دارو عبارتند از:
رفتارهای پر خطر و غیر معمول، کاهش ترس از خطر
خلق افسرده، تفکر خودکشی و یا خودآزاری، بیش فعالی، آشفتگی، پرخاشگری و توهم
غش، احساس سبک سری، سرع
کاهش دفع ادرار و حتی توقف آن
درد ماهیچه ای
یرقان
• سایر عوارض جانبی نادر و کم خطر ناشی از مصرف دارو عبارتند از:
سرگیجه، احساس عصبانیت و خواب آلودگی
فراموشی و عدم تمرکز
مشکلات خواب
ضعف ماهیچه ای ، از دست دادن تعادل، چرت و پرت گفتن
تاری دید
تهوع ، استفراغ، یبوست و تغییر اشتها و وزن
دهان خشک و یا آبکی ، افزایش تعریق
از دست دادن میل جنسی
• داروهایی که ممکن است با آلپرازولام تداخل داشته باشد و قبل از مصرف این دارو باید به پزشک اطلاع داد عبارتند از:
قرص های ضد بارداری
داروهای سرع
آنتی بیوتیک هایی مثل : فلوکونازول، ایتراکونازول، کتاکونازول
داروهای ضد افسردگی مثل فلووکسامین، دسپیرامین، امی پیرامین
سایمیتیدن
دیلتیازم
ایزونیازید
پروپوکسی فن
• بهتر است قبل از مصرف این دارو ، لیست کلیه داروهایی که مصرف می کنید را به پزشک اطلاع دهید. اعم از داروهای تجویزی و غیر تجویزی مثل ویتامین ها، مواد معدنی، داروهای گیاهی
● در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف آلپرازولام پزشکتان را مطلع کنید:
۱) حساسیت به آلپرازولام یا دیگر بنزودیازپین ها و یا به هر نوع ماده غذایی ، رنگ های خوراکی ، یا نگه دارنده ها.
۲) بارداری یا شیردهی .
۳) مصرف سایرداروها به ویژه الکل ، آرامبخش ها، ضدافسردگی ها، و داروهای ضدصرع و تشنج .
۴) سابقه یا ابتلا به گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم )، سوءمصرف الکل یا مواد مخدر، میاستنی گراو، بیماری انسدادی ریوی مزمن شدید، یا آمفی زم .
۵) اگر هنگام مصرف آلپرازولام دچار گیجی ، کند شدن قوای ذهنی ، خواب آلودگی شدید، تکلم کند، کاهش ضربان قلب ، تنگی نفس ، عدم تعادل ، جوش های پوست ، گلودرد، تب ، لرز، کبود شدگی یا خونریزی غیرعادی ، زخم های دهانی ، زردی پوست یا چشم ، کاهش حافظه ، بی خوابی ، آشفتگی یا تحریک پذیری شدید حتما با پزشکتان تماس بگیرید.
۶) به یاد داشته باشید، آلپرازولام می تواند اعتیادآور باشد و اگر دارو به طور ناگشهانی قطع شود ممکن است باعث بروز علایمی مانندگیجی ، کند شدن قوای ذهنی ، معده درد، افزایش تعریق ، تهوع ، استفراغ ، حساسیت به نور و صدا، یا احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن در فرد شود بنابراین قبل از قطع این دارو حتما با پزشکتان مشورت کنید.
۷) هنگامی که از آلپرازولام استفاده می کنید، از مصرف نوشیدنی های الکلی و یا سایر داروهای خواب آور خودداری کنید، این مواد خواب آلودگی را افزایش داده و هوشیاری را کاهش می دهد.
۸) نباید آلپرازولام را به عنوان یک قرص خواب آور استفاده کنید، مگر آنکه برنامه درمانی شما اجازه دهد تا ۸ ۷ ساعت خواب داشته باشید، در غیر این صورت تا زمان خروج دارو از بدنتان ممکن است خواب آلوده بوده ، اختلال حافظه داشته باشید.
● نکات آخر :
مصرف این دارو نواحی زیر قشری مغز شامل دستگاه لیمبیک و تشکیلات مشبک را مهار میکند.
از آلپرازولام در اضطراب، اختلالات هراسی و اضطراب همراه با علایم افسردگی استفاده میشود.
میزان مصرف این دارو در بزرگسالان ۲۵/۰ تا ۵/۰ میلی‌گرم خوراکی سه بار در روز و حداکثر ۴ میلی‌گرم در روز و در مقادیر تقسیم شده است. همچنین میتوان در سالمندان این قرص را ۲۵/۰ میلی گرم دو یا سه بار در روز تجویز کرد.
این دارو نیز همانند همه داروها دارای عوارض جانبی است به طوری که روی دستگاه عصبی مرکزی، گوارشی، پوستی، قلبی عروقی و چشم و گوش و حلق و بینی آشکار میشود.
سرگیجه، خواب‌آلودگی، حواس‌پرتی، سردرد، اضطراب، لرزش، تحریک، خستگی، افسردگی، بی‌خوابی، توهم، یبوست، خشکی دهان، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، اسهال، خارش، افت فشارخون، تاری دید و وزوزگوش از جمله علایمی است که هنگام مصرف آلپرازولام ممکن است روی دهد.
در صورت حساسیت مفرط به بنزودیازپین‌ها، گلوکوم، سایکوز و حاملگی حتما به پزشکتان اطلاع دهید. زیرا در این صورت نباید این دارو را تجویز کرد. همچنین مصرف این دارو در افراد مسن، بیماران کبدی و کلیوی باید با احتیاط صورت گیرد.
برای کاهش علایم گوارشی، قرص آلپرازولام را با غذا یا شیر مصرف کنید. همچنین در صورتی که بیمار قادر به بلع کامل دارو نیست، آن را خرد کنید و برای جلوگیری از خشکی دهان از آدامس‌های فاقد قند، شیرینی‌های سفت و نوشیدن جرعه‌های مکرر آب استفاده کنید.
از آلپرازولام برای استرس‌های روزانه یا برای مدت بیش از سه ماه استفاده نکنید مگر با تجویز پزشک زیرا مصرف بیش از حد این دارو میتواند اعتیاد ایجاد کند.
به دلیل امکان بروز خواب‌آلودگی، از رانندگی کردن و سایر کارهایی که مستلزم هوشیاری است، خودداری کنید.
دقت کنید که در اوایل مصرف آلپرازولام خواب‌آلودگی بیشتر است اما به تدریج این دارو با بدن شما سازگاری می‌یابد.
کتاب جدید با عنوان 
